Op woensdag 2 oktober 2024 zal het internationaal gerenommeerde strijkorkest Ciconia Consort een concert geven in de Kleine Zaal van het Concertgebouw in Amsterdam. De titel van het concert, ‘Glas en staal, geloof in een nieuwe wereld’, verwijst naar de Belle Époque (1890 – 1910). Op het programma staat muziek uit deze periode van optimisme en geloof in vooruitgang. Het was een tijd vol experimenten in muziek en andere kunstvormen, een bijzonder interessante periode!
Concerten
Woensdag 2 oktober 2024 – 20:15
Het Concertgebouw, Amsterdam
Zaterdag 5 oktober 2024 – 20:00
Theater Hanzehof, Zutphen
Donderdag 24 oktober 2024 – 20:15
Oudshoornse Kerk, Alphen aan den Rijn
Zaterdag 26 oktober 2024 – 20:15
Nieuwe Kerk, Den Haag
Programma
Frederick Delius (1862 – 1934) – Aquarelles for string orchestra (1917), arr. Eric Fenby
George Antheil (1900 – 1959) – Serenade for string orchestra (1948)
Constant van de Wall (1871- 1945) – Wajanglegende (1925)
André Caplet (1878 – 1925) – Conte Fantastique après ‘Le Masque de la Mort rouge’ voor harp en strijkorkest (1919)
Guillaume Lekeu (1870 – 1894) – Adagio (1891)
Maurice Ravel (1875 – 1937) – Petite Symphonie à cordes (1903), arr. Rudolf Barshai
De tijd van Glas en Staal
De periode van de Belle Époque (1890 – 1910) is een intrigerende tijd van wereldtentoonstellingen, grenzeloos geloof in vooruitgang, en de architectonische wonderen zoals de Parijse Eiffeltoren, het Londense Crystal Palace en het Amsterdamse Paleis voor Volksvlijt. Dit tijdperk symboliseert de hoop op een nieuwe wereld, aangedreven door technologische en culturele vooruitgang.
De eerste wereldtentoonstelling
In 1851 vond de eerste wereldtentoonstelling plaats, een grote internationale expositie waar deelnemende landen hun economische, sociale, culturele en technische ontwikkelingen presenteerden. Monumenten zoals de Eiffeltoren en het Atomium in Brussel zijn blijvende getuigen van een tijd vol optimisme en geloof in technische vooruitgang.
Invloed op de muziek en kunst
Deze wereldtentoonstellingen hadden een aanzienlijke invloed op de muziek en andere kunsten uit die periode. Vooral de tentoonstelling van 1889 in Parijs had een grote impact op de westerse muziek. De Franse componist Claude Debussy liet zich inspireren door Javaanse dans en gamelanmuziek die daar te horen waren. Bezoekers konden ook kennismaken met muzikaal theater uit Vietnam, en oriëntaalse en Egyptische dans en muziek, wat door journalisten werd omschreven als een ‘muzikale orgie’.
Technologische innovaties en muziek
Tijdens de expo van 1889 konden bezoekers ook de combinatie van muziek en technologie ervaren, zoals met Edisons grammofoon en de ‘théatrophone’. Deze ontwikkelingen lijken op wat we nu kennen als live gestreamde voorstellingen via de ‘bioscopera’. Dit soort technologische innovaties maakten het mogelijk om muziek op een geheel nieuwe manier te beleven.
George Antheil en moderne technieken
George Antheil was een voorloper in het gebruik van moderne technieken in muziek. Zijn werk ‘Ballet Mécanique’, met zestien gesynchroniseerde piano’s, elektrische klokken, een sirene en drie vliegtuigpropellers, zorgde voor opschudding in Parijs. Antheil was ook mede-uitvinder van frequency hopping, een techniek die nog steeds wordt gebruikt in draadloze digitale communicatietechnologie.
Invloeden uit het verre oosten
Net als Debussy liet de Nederlands-Indische componist Constant van de Wall zich inspireren door klanken uit het Verre Oosten. Zijn ‘Wajanglegende’ combineert oosterse gamelanmuziek met strijkinstrumenten op een geniale manier. Deze invloed is een belangrijk kenmerk van de muziek uit deze periode.
Speciale gasten en solisten
Het Ciconia Consort verwelkomt in ‘Glas en Staal’ de Franse harpiste Alexandra Bidi, die in 2023 de Ciconia publieks- en orkestprijs won tijdens het Internationale ARD Musikwettbewerb. Zij soleert in ‘Conte Fantastique aprés ‘Le Masque de la Mort rouge’’ van André Caplet, een leerling van Claude Debussy. Het concert eindigt met de prachtige ‘Petite Symphonie à cordes’ van Maurice Ravel, gekenmerkt door vernieuwende compositietechnieken en exotische klanken.
De veelzijdige Alexandra Bidi
De jonge talentvolle harpiste Alexandra Bidi wordt geprezen om haar “temperament, diepgang, soulful singing en grote dynamische bereik”. Ze begon haar muzikale opleiding op zesjarige leeftijd in Milaan en studeerde later in Madrid en Parijs, waar ze in 2023 haar bachelordiploma met de hoogste onderscheiding behaalde. Naast haar masterstudie volgt ze momenteel ook een studie in toegepaste wiskunde aan de Paris-Dauphine University.
